Септември

Превод на английски: Том Филипс 

SEPTEMBER 


Night’s fatal womb gives birth 
to the slave’s unending wrath: 
a red rage – 
unsurpassed. 

Deep in darkness and mist. 

From valleys dark 
– before daybreak, 
from every peak 
barren brakes 
starving leas 
from muddy lots 
villages 
hamlets 
plots 
from cottages, cabins, 
watermill, warehouse, workshop 
factories 
freight yards 
foundries 
forges 
granaries 
crofts: 

on roads and paths, 
high scarp, 
summit, moorland, scree, 
by boundary stones 
and boulders 
through dim hollows 
forests autumn-yellow 
on stony ground 
through water 
murky streams 
garden 
pasture 
field 
sheepfold 
vineyard 
hawthorn 
brambles 
scorched stubble 
swamp: 

muddy 
ragged 
hungry 
haggard 
exhausted by labour 
worn by heat and cold 
deformed 
disfigured 
begrimed 
hirsute 
barefoot 
tattered 
rugged 
rough 
wrathful 
raging 
– no roses 
no songs 
no music, no drums, 
no clarinets, no pipes, 
no hurdy-gurdies, no horns: 

on their backs shabby sacks 
in their hands – no glittering swords, 
but crude clubs, 
peasants with staves, 
with goads 
with staffs 
picks 
pitchforks 
axes 
hatchets 
scythes 
and sunflowers 
– young and old – 
sweeping down from all sides 
– an unleashed herd 
of heedless beasts 
countless 
angry bulls – 
with yells 
with cries 
(behind them – night’s stony skies) 
they flew on 
without order 
irresistible 
terrible 
glorious: 
THE PEOPLE! 


Light split the night 
on the peaks. 
T h e s u n f l o w e r s 
l o o k e d o n t h e s u n! 
From a dream the dawn 
awoke 
to the thunder of guns. 
And from the far 
slopes 
– blow after blow – 
wild lead 
bullets 
started to crack 
like elephants 
with gaping jaws 
the cannon were roaring … 
Fear and trepidation. 
The sunflowers fell in the dust. 


Voice of the people: 
Voice of God. 
A nation 
stabbed by 
a thousand knives – 
brought down 
brought low – 
poorer than beggars – 
abandoned 
without thought 
without feeling – 
rose 
into the troubled dark 
of their own lives – 
and in their own blood wrote: 
FREEDOM! 

Chapter one: 
September. 

– Voice of the people – 
– Voice of God – 
O, God! 
Support the sacred cause 
of lost dark souls: 
fill our thunderous hearts 
with valour: 
You desire none to be slaves 
and here – we swear on our graves – 
we’ll bring free man 
back to life 
on this earth. 
Before us lies death – 
so be it! 
But beyond: 
there Canaan blooms, 
promised to us 
by Justice – 
eternal spring of the living dream … 
We believe! We know! We desire it! 
Let our God be with us! 


September! September! 
O, month of blood! 
Of uprising 
and rout! 
Maglizh was first, 
Then Stara ] 
And ] Zagora 
Nova ] 
Chirpan 
Lom 
Ferdinand 
Berkovitsa 
Sarambey 
Medkovets 
(with Father Andrey) 
town and village. 


The people rose – 
– with hammer 
in hand, 
showered with soot, sparks, cinders, 
– and in the fields with a sickle, 
drenched with wet and cold: 
silently enduring 
children of toil – 
(not experts 
agitators 
zealots 
artists 
orators 
entrepreneurs 
aeronauts 
writers 
pedants 
proprietors 
generals 
musicians 
or die-hard reactionaries) 

But 

villagers 
workers 
peasants 
landless 
illiterate 
rough 
coarse 
tough 
– common as cattle: 
thousands 
the masses 
the people: 

thousands of faiths 
– faith in the people’s advance 
thousands of wills 
– will for a bright world 
thousands of hearts untamed 
– and a blaze in every heart 
thousands of black hands 
– eagerly lifting on high 
into the red circle of space 
red 
flags 
unfurled 
high 
and wide 
across a terror-struck tormented land 
fearsome fruit of the storm: 
thousands – 
the masses – 
the people. 


Blazing 
over our Balkan home 
navel raised 
against the sky 
and our eternal sun 
lightning 
– thunder 
struck 
straight to the heart 
of the great 
one-hundred-year 
oak. 
A fast-flying echo 
from hill to hill 
despatched 
from rocky peaks 
massifs 
to plunging vales 
and stony pits 
– a flaming bed – 
where, coiled, sleep 
vipers and adders 
caves 
of serpents and dragons 
remote witches’ hollows 

– and echo merged 
with far-off echo: 
echo and roar 
of cataracts, 
torrents 
and streams – 
pouring 
raging, 
thunderous, 
into the chasm. 


The tragedy begins! – 


Those in front 
fell in blood. 

Bullets met 
the rebel flood. 
Flags in tatters 
fluttered. 
The mountain roared … 
Up there on high 
hills near and far 
turned dark 
strung with men 
– blank swarming ranks: 
paid regulars, 
hateful militias — 
all of them thinking: 
‘The Motherland’s 
in peril!’ 
sublime: 
but – what is the Motherland? 
And the machine guns 
angrily barked … 

Those in front 
fell in blood. 

Beyond the distant 
peaks 
artillery roared. 
Towns 
and villages 
shook. 
Dead meat 
– bloody corpses – 
heaped 
in hollows 
on slopes 
beside roads — 
on horseback 
with sabres drawn 
they hunted down 
broken peasants 
– struck them down, 
shot them with shrapnel, mortars – 
fleeing horror from all sides, 
herded back to their homes 
and hacked to pieces there 
beneath low roofs 
by bloody sabres 
to the screams 
of terrified mothers, 
wives and children … 
– – – – – – – – – – – – – – – – – – 


The soldiers advanced. 

Beneath the shrapnel’s ugly blast 
even the bravest 
trembled: 
bare hands raised to the sky. 
Every face froze 
in inglorious horror – 
their eyes beyond pain. 
‘Every man 
for himself!’ 

On every road 
troupe after troupe’s unleashed 
– infantry 
cavalry 
battery. 
Drums beat 
for the attack. 
Panic 
– swooping high 
above tattered 
red banners – 
whiplash of crimson fire. 

There 
in utter turmoil 
alone, 
like an epic hero 
possessed 
Father 
Andrey 
fired 
shell after shell 
from his famed cannon – 
and in the last moment 
cried, 
magnificent, enraged: 
‘Death to Satan!’ 
He turned 
his cannon 
to aim 
the last shot 
there – 
into the House of God 
where litanies and liturgies he’d sung. 

And surrendered. 
‘Let the red priest be hanged! 
No cross for him! No grave!’ 

Against a telegraph pole 
they made him stand. 
The hangman beside him. 
The captain 
with rope 
in hand. 
The peaks 
grew dark, 
the sky 
severe. 
The priest stood tall, 
drawn up to full height, 
all calm 
like granite – 
no remorse 
no regret 
– Christ’s cross on his chest 
and gaze fixed on the mountains – 
afar 
as if on the future … 
– Butchers, cowards 
you turn your eyes 
from a man about to die! 
What does the death 
of one man signify? 
Amen! – 
A snort 
and spit. 
Quickly he slipped 
his own neck through the noose 
and 
with no look to the heavens 
– hanged – 
teeth clenched 
on tongue: 

magnificent 
sublime 
unrivalled! 

10 
Autumn 
flew by 
torn wildly 
by shrieks and gales and night. 
A storm rolled 
over black mountains – 
darkness and light – 
a flock of cawing ravens – 

Bloody sweat 
broke out on earth’s back. 
House and hovel baulked 
in fear and horror. 
Pogrom! 
A shriek 
split heaven’s vault. 

11 
Then the worst 
horror came: 
in their hearts 
the alarm bell 
furiously struck: 
– beating, clanging, ringing … 
Dreadful and thick, 
the night fenced 
every side. 
Death 
– a bloody witch crouching 
in every corner of the dark – 
screeched out, 
reached out 
far and wide in the night: 
with arms stretched, gaunt – 
– endless, distended – 
seized and squeezed 
a terrified heart 
behind each and every wall. 
O night of nameless secrets! 
– both secret and plain: 
again bloody scarlet in the squares. 
Death-screams from slit throats. 
Sinister clanking of chains. 
Humans packed into prisons. 
In barrack-yard, 
in jail-yard 
volleys echo on command. 
All gates are locked. 
Petitioners knock. 
On the doorstep a son 
sprawled dead, hand on gun. 
The father hanged. 
The sister raped. 
Peasants dragged from villages 
and behind them – troops: 
a sombre troupe: 
to be shot. 
The order: Halt! 
‘Aim!’ 
Bolts click: 
Ku 
Klux 
Klan – 

‘Fire!’ 
– barrage. 
Ten bodies 
splashed 
from the bank 
into the dead dark waters 
of the Maritsa. 
Grieving, 
the bloodstained river, 
sucked them in. 
Somewhere afar 
thundered the music of war 
along deserted streets 
‘Shumi Maritsa …’ 
Stained in blood. 

Among thistles and thorns 
wild grasses 
in trampled fields 
scarlet heads roll 
with slashed disfigured faces. 
Gallows spread black arms 
(spectres in lifeless fog). 
The relentless, ceaseless crack of the axe 
into bone. Hamlets burn, 
blazing on the horizon. 
Bloody streams flow. 
The sacrilegious tongue 
of flaming pyres lick 
the sacred foot 
of God’s throne. 
The stench of live flesh. 
Horrified on high in the heavens 
the blessed denizens of paradise 
unleashed their cries 
– to God a savage Hosanna – 

The end. 

End of the whirlwind. 
The gale 
stopped at last: 
calm 
and silence 
came 
to the land. 
The gods’ rite of blood. 

12 
O Muse, extol the baleful wrath of Achilles … 

Achilles was brute force. 
War daemon. 
Long-time general 
of HRH Agamemnon. 
Hero 
with countless 
medals, crosses, ribbons … 
Pillar 
of order and peace 
in the land … 

But today 
we don’t believe in heroes any more 
– neither foreign, nor our own. 

Troy was burnt and razed. 
Priam and Hercules killed. 
Achilles the victor .. 
– What’s Hecuba to him? – 
His wild and raging soul 
doesn’t hear 
the tears of the holy mother, torn 
over the nameless graves grown 
in a moment 
– so many – 
countless. 
– What’s Hecuba to him? – 
Achilles the hero. 
Achilles the great. 

The scourge of God sent by God. 
But Achilles will die in damnation and wrath. 
… And he did, 
fell in a shameful fall: 
the killer’s true reward. 
Agamemnon killed Iphigenia 
– and died. 
Clytemnestra killed Agamemnon 
– and died. 
Orestes and Electra killed Clytemnestra 
– and died … 
One remains 
– enduring, sustained 
through the centuries – 
prophetess Cassandra: 
who foresaw retribution 
– a n d e v e r y t h i n g c o m e s t r u e. 

Eternal amusements, pastimes, caprice 
of the gods. 
Divine fury blossoms. 
They love every death. 
For them, every grief is a joke. 
Death and murder and blood! 
How long? How long? 
Almighty Zeus 
Jupiter 
Ahuru Mazda 
Indra 
Thoth 
Ra 
Jehovah 
Lord of Hosts: 
– a n s w e r ! 

Through the smoke of the fires 
arise and assail your ears 
the cries of the dead, 
the roar 
of countless martyrs 
on burning wood pyres: 
– who 
b e t r a y e d o u r f a i t h? 
Answer! 
You’re silent? 
Don’t you know? 
– We know! 
Hear our cry: 
with one leap we leap 
straight to Heaven: 
DOWN WITH GOD! 
– throw a bomb in your heart, 
storm and take Heaven: 
DOWN WITH GOD! 
and hurl you dead 
from your throne 
into the iron abyss, 
starless, universal 
DOWN WITH GOD! 
From on high, from the endless 
bridges of heaven 
we’ll haul down 
that blessed paradise 
with ropes and spars 
to the grieving 
blood-drenched 
Earth. 

Everything poets, philosophers wrote 
will come true! 
– No gods! No masters! 
September will be May. 
Human life 
will be an endless ascent 
– higher and higher! 
E a r t h s h a l l b e H e a v e n – 
it shall! 

Превод на италиански: Антония Ценова

SETTEMBRE 

1 
 
La notte dall’utero morto 
partorisce dello schiavo il rancor eterno: 
la sua collera sublime 
purpurea. 
 
 
Nelle tenebre profonde e nebbiose. 
 
 
Nelle valli oscure 
prima dell’alba 
in tutti i monti 
e i recessi deserti 
campi affamati 
borghi fangosi 
villaggi 
città 
cortili 
capanne e tuguri 
nelle fabbriche, nei magazzini, nelle stazioni 
nei granai  
nelle fattorie 
e nei mulini 
nelle officine 
centrali elettriche 
stabilimenti 
 
 
sulle strade e sulle curve 
in alto 
tra burroni, dirupi, picchi e colline 
margini dei campi 
pendii 
nei luoghi più ombrosi e deserti 
nei boschi gialli dell’autunno 
sulle pietraie  
nell’acqua 
nelle gore torbide 
nei prati 
giardini 
campi 
vigneti 
nei rifugi dei pastori 
tra cespugli 
stoppie arse 

paludi 
pruneti: 
cenciosi 
sporchi di fango 
affamati 
dai volti aggrondati 
dal lavoro emaciati 
dall’afa e dal freddo induriti 
deformi 
storpi 
irsuti 
neri 
scalzi 
torturati 
rozzi 

selvaggi 
rabbiosi 
furibondi 
 
 
– senza rose 
senza canti 
senza marce e tamburi 
senza clarinetti, timpani e organetti, 
senza tromboni, trombe e cornette: 
 
 
sacchi cenciosi alle spalle, 
anziché lucide spade – 
rozzi randelli in mano 
sciopi* con bastoni 
con pali 
pungoli  
picconi 
forconi  
asce 
scuri  
falci  
girasoli 
– vecchi e giovani – 
si slanciarono tutti, da tutte le parti 
– come una mandria di bestie cieche 
in folle corsa lanciate, 
una miriade  
di tori furibondi – 
con urli 
con ululati 
(dietro di loro – la volta notturna – pietrificata) 
volarono, avanzando 
in disordine 
irrefrenabili 
formidabili 
sublimi: 
IL POPOLO! 
 
 
2 
 
La notte si sciolse in riflessi 
sulle vette.  
I g i r a s o l i  
g u a r d a r o n o i l s o l e! 
L’alba dal suo sonno  
si svegliò  
coi tuoni delle mitragliatrici: 
Dai lontani pendii 
– un colpo dopo l’altro – 
scrosciò una pioggia  
di folli proiettili: piombo. 
I cannoni  
come elefanti con le fauci spalancate  
barrirono … 
Brividi e orrori. 
N e l l a p o l v e r e c a d d e r o i g i r a s o l i . 
 
 
 
 
3 
 
La voce del popolo: 
è la voce di Dio. 
Con mille coltelli 
trafitto 
il popolo – 
umiliato 
inebetito – 
più misero di un mendicante, 
rimasto  
senza nerbo 
senza cervello – 
si ribellò 
nel buio ansioso 
della propria vita 
– e scrisse col proprio sangue: 
LIBERO! 
 
 
P r i m o c a p i t o l o: 
Settembre. 
– La voce del popolo – 
– è la voce di Dio – 
Oh Dio! 
appoggia il sacro operato 
delle mani nere e callose: 
infondi coraggio  
nei nostri cuori tuonanti: 
Non volevi vedere schiavo nessuno – 
ed ecco – giuriamo sul nostro sepolcro – 
faremo noi risuscitare al mondo 
l’uomo libero. 
La morte ci sta davanti – 
che stia! 
Però, al di là 
fiorisce Hanaan, 
la terra promessa  
dalla Realtà 
promessa a noi – 
la primavera eterna della viva speranza… 
Crediamo! Sappiamo! La vogliamo! 
Dio sia con noi! 
 
 
4 
 
Settembre! Settembre! 
Oh mese del sangue! 
dell’ascesa 
e della sconfitta! 
Maglìzh fu la prima 
Stàra e  Nova Zagòra 
Cirpàn 
Lom 
Fèrdinand 
Berkòvitza 
Sarambèy 
Mèdkovetz 
(col pope Andrey) 
– città e villaggi. 
 
 
5 
 
Insorse il popolo 
col martello 
in mano, 
coperto di fuliggine, scintille e scoria, 
con la falce nei campi, 
gente impregnata d’umidità e gelo: 
gente da fatica 
senza proferire sillaba 
gente paziente – 
(anziché geni 
talenti 
protestanti 
oratori 
propagandisti 
fabbricanti 
aeronauti 
pedanti 
scrittori 
generali 
proprietari 
di locali 
musicisti 
e oscurantisti), 
Erano 
contadini 
operai 
gente rozza 
nullatenenti 
profani 
marmaglia 
gentaglia 
– bestie come bestie: 
migliaia 
le masse 
il volgo: 
mille fedi 
– la fede nell’ascesa del popolo, 
mille volontà 
– la volontà di una vita radiosa, 
mille cuori selvaggi 
– e il fuoco di ogni cuore, 
mille mani callose e nere 
nel cerchio rosso dello spazio 
con impeto innalzando 
sventolando 
bandiere 
rosse 
in alto 
in lungo e in largo 
su tutto il Paese – scosso – palpitante – turbolento, 
il frutto violento 
della burrasca: 
 
 
Le schiere – 
le masse – 
il volgo. 
 
 
6 
 
Folgorarono  
i Balcani natii 
col ventre innalzato 
contro il cielo 
ed il sole eterno 
– fulmine 
– tuono 
– crac – 
colpì 
dritto nel cuore 
il gigante,  
la centenaria quercia. 
Tra le colline 
un’eco veloce 
volò via lontano 
al di là dei picchi 
al di là dei monti 
verso ripide valli 
verso grotte pietrose 
– fervidi letti – 
dove dormono biacchi 
e vipere acquattate 
nelle caverne 
dei draghi e dei demoni 
nelle tane mute delle streghe 
 
 
ed ecco, si unì l’eco 
col rimbombo lontano: 
l’echeggiare e il boato 
delle cascate 
delle fiumane 
dei torrenti 
tumultuosi 
che tuonavano 
scaturendo 
verso l’abisso. 
 
 
 
7 
 
Inizia la tragedia! – 
 
 
8 
 
I primi 
caddero insanguinati. 
L’impeto turbolento  
fu accolto col piombo. 
Le bandiere  
si agghiacciarono trafitte. 
Tuonò la montagna… 
Lassù 
i colli vicini, i colli lontani 
furono oscurati  
dalle schiere dei soldati – 
le file nere  
pullularono: 
l’esercito regolare 
e la polizia furibonda.  
Tutti loro sanno:  
“La Patria  
è in pericolo!” 
Perfetto: 
ma – cos’è la Patria?- 
furiose mitraglie  
abbaiarono… 
I primi 
caddero insanguinati. 
Dietro i lontani colli 
rimbombò l’artiglieria. 
Città e villaggi 
tremarono. 
Corpi morti – cadaveri  
grondanti di sangue – 
coprirono  
i pendii 
i valloni 
le strade… 
[…] 
 
 
 
12 
 
 
[…] 
Morte, omicidi e sangue! 
Fino a quando, fino a quando? 
Onnipotente Zeus 
Giove 
Ahura Mazda 
Indra  
Thot 
Ra 
Jehova 
Shavuoth: 
– r i s p o n d i ! 
 
Dal fumo degli incendi 
si sollevano, colpendo le tue orecchie 
le urla degli uccisi, 
migliaia di martiri, 
legname infuocato sui roghi: 
Chi? 
Ha tradito la nostra fede? 
 
 
Rispondi! 
Tu taci? 
Non sai? 
Noi sappiamo! 
Ecco, guarda: 
con uno slancio 
noi saltiamo dritto in cielo: 
 
 
ABBASSO DIO! 
 
 
E gettiamo una bomba nel tuo cuore, 
e prendiamo d’assalto il cielo: 
 
 
ABBASSO DIO! 
 
 
e dal tuo trono 
ti lanciamo, già morto, in giù 
negli abissi dell’universo 
ferreo 
senza stelle: 
 
 
ABBASSO DIO! 
 
 
Dai ponti celesti 
alti e immensi, 
con leve e funi 
porteremo giù l’Eden beato 
giù 
sulla terra 
triste ed insanguinata. 
Tutte le profezie dei filosofi e dei poeti 
si avvereranno! 
Senza dei! Senza padroni! 
Settembre sarà maggio! 
La vita umana 
sarà un’ascesa infinita 
in alto! in alto! 
L a t e r r a s a r à p a r a d i s o! 
Lo sarà! 
 
 
(1924) 
 
 
* sciopi – gli abitanti di alcune regioni della Bulgaria occidentale, 
principalmente nella regione di Sofia. 

Превод на немски: Моника Гьотце 

September 
  


 
Nacht gebiert aus totem Schoß 
die zeitlose Rache der Sklaven: 
Ihre purpurne Raserei – 
schwebt über allem 
 
Gehüllt in Finsternis und Nebel 

aus düsteren Tälern 
– noch vor dem ersten Morgenlicht 
von umliegenden Bergflanken 
aus kahlem Unterholz 
von ausgemergelten Feldern 
aus lehmigen Unterständen 
Dorf 
Stadt 
Gehöft 
aus Hütten und Verschlägen 
aus Fabriken, Baracken und Lagerhäusern 
Kornscheunen 
Bauernhöfen 
Müllereien 
Werkstätten 
Werften 
von Werkbänken 
 
Wege entlang und Pfade 
Höhen 
durch Gerölllandschaften, über Bergkämme und Kuppen 
über Bergrücken 
und Hügel 
tief verborgene Pfade 
durch herbstlich gelbes Schlagholz 
durch steinige Flussbetten 
Wasser 
schlammige Rinnsale 
Weiden 
Kornfelder 
Weinberge 
Unterstand für Schafe 
Rotdorn 
verbrannte Stoppeln 
Schlehdorn 
Moorsee 
ausgelaugt 
grau 
ausgehungert 
sorgenschwer 
ausgemergelt und abgerackert 
verwittert durch Hitze und Kälte 
verwahrlost 
verkrüppelt 
strähniges Haar 
Abschaum 
barfuß 
untergeordnet 
die Masse 
Verwilderte 
Gekränkte 
Rasende 
 
– ohne Rosen 
die Lieder verstummt 
weder Musik, noch Rhythmus 
weder Klarinette, noch Kesselpauke oder Trommel 
noch Horn, Posaune, Trompete: 
 
schäbiger Beutel über der Schulter, 
in ihren Fäusten – kein glänzender Degen 
nur gewöhnliche Stöcke 
Ochsenziemer 
und Pfosten 
und Treibstöcke 
und Harken 
und Heugabeln 
und Äxte 
und Hackbeile 
und Sicheln 
und Sonnenblumen 
– alt und jung – 
mitreißende Springflut 
– entfesselte Horde 
geblendete Tiere, 
zahllos 
rasende Stiere – 
brüllend 
tosend 
(hinter ihnen – ein steingrauer Himmelsbogen) 
unaufhaltbar vorwärts 
ungeordnet 
ungezügelt 
schrecklich 
groß 
DAS VOLK 

  

II 
 
Dunkelheit glitzert 
auf den Berggipfeln 
Sonnenblumenherzen 
drehen sich zum Licht! 
Aus schlummerndem Morgengrauen 
erwacht 
bei donnernden Gewehrschüssen 
von weit entfernten 
Hügeln 
– Salve nach Salve -  
peitschend 
wahnsinnig 
Kugeln – Blei. 
Gewehre 
zerberstendes Elfenbein 
brüllend 
Tod und Verderben 
Sonnenblumen fallen in den Staub. 

  

III 
 
Die Stimme des Volkes: 
 
Ist die Stimme Gottes 
 
zu Tausenden 
aufs Bajonett gespiesst 
Volk – 
verworfen 
erniedrigt 
geringer als ein Bettler 
verlassen 
ohne Hirn 
ohne Gefühl 
auferstanden 
aus der erstickenden Finsternis 
seines Daseins 
– und geschrieben mit dem eigenen Blut: 
 
FREIHEIT! 

Erstes Kapitel: 
 
September. 
– Vox populi – 
– Vox Dei – 
Oh, Gott! 
unterstütze die heilige Aufgabe 
der rauen, erdverschmierten Hände: 
erfülle unsere Herzen 
mit Mut 
Unerwünscht sei die Sklaverei dem Menschen 
drum – schwörend bei der Tiefe unserer Gräber 
bei der Wiederauferstehung der Menschheit 
Freiheit ist heilig 
Wir trotzen dem Tod – 
 
wie auch sonst! 
 
dahinter: 
Kanaan, ein Land darin Milch und Honig flie_t 
uns 
Rechtens versprochen – 
ewiger Quell des lebendigen Traumes 
in unserem Glauben, unserer Weisheit, unserem Wünschen, 
Gott sei mit uns! 

 
 
IV 
 
September! September! 
Oh Blutsmonat! 
des Aufstands 
und Pogroms 
Maglizh als erstes 
Stara und 
Nova Zagora 
Chirpan 
Lom 
Ferdinand 
Berkovitsa 
Sarambey 
Medkovets 
 
(mit Priester André) 
 
– Städte und Dörfer. 


 
Das Volk steht auf 
– Hammer 
in der Hand 
bedeckt mit Ruß, Funken und Schlacke 
Sicheln inmitten der Furchen 
betäubt durch Nässe und Kälte 
Volk von Schwerarbeitern 
und stillem Erdulden 
(keine Intellektuellen 
Begnadete 
Protestler 
Oratoren 
Agitatoren 
Industrielle 
Flieger 
Besserwisser 
Schreiberlinge 
Generäle 
Eigentümer 
von Residenzen 
Musiker 
Kesselputzer) 
Sondern 
Bauern 
Handwerker 
die Groben und Unbehauenen 
die Namenlosen 
Analphabeten 
Heiden 
Rüpel 
Schweine 
– Herdentiere: 
zu Tausenden 
die Massen 
das Volk; 
 
hundertfaches Glauben 
– Glaube an die Erhabenheit des Menschen, 
hundertfache Bestrebungen 
– das Streben nach einem segensreichen Leben 
hundert wild schlagende Herzen 
– ein zügelloses Feuer entflammt ein jedes Herz 
hundert schwarz versengte Hände 
am weiten scharlachroten Firmament 
aufwärts strebend 
rot gefärbte 
Banner 
fliegen 
 
hoch 
weit 
über das gesamte, wachgerüttelte, beunruhigte und zerrüttete Land 
 
die Ernte – ein wütender Sturm: 

Zu Tausenden – 
Die Massen – 
Das Volk. 

 
VI 
 
Blitzlicht 
über der Wiege des Balkans, 
Nabel nach oben 
himmelwärts 
zur ewigen Sonne 
 
Wetterleuchten 
– Donnerschlag 
 
eingeschlagen 
mitten ins Herz 
der riesenhaften 
hundertjährigen 
Eiche. 
Berghang nach Berghang 
trägt das Echo 
baut sich gewaltig auf 
mit dem Vorschlaghammer 
auf gigantische 
Geröllhaufen 
in Bergspalten 
– zischelnde Nester -  
der kriechenden Schlangenbrut 
und Teergruben 
in Grotten 
mit Drachen und Giftschlangen 
in ohrenbetäubender Leere der Zauberkräfte 

– und rollender Donner geht über 
in fernes Echo 
tosendes Rauschen 
der Wasserfälle 
Sturzfluten 
Strudel 
dröhnendes 
wirbelndes Wasser, unbestimmte Tiefe 
Grollen 

 
 
VII 
 
Die Tragödie beginnt! 

 
VIII 
 
Die Anfallslinie 
ertrinkt im eigenen Blut 
Die Anfänge des Aufstands 
ersticken im Kugelhagel 
Banner liegen still 
durchlöchert 
Widerhall im Gebirge 
Sodann 
über ferne und nahe Hügel 
dunkle Rotten 
Menschen 
schwarze Truppen 
oder Berufssolddaten 
und ausgezeichnete Söldner. 
Jeder wei_: 
“Das Vaterland 
ist bedroht!” 
 
Tadellos: 
nur – wessen Vaterland? -  
 
Erneut wütend kreischende 
Maschinengewehre 
Die Angriffslinie 
ertrinkt im eigenen Blut. 
Zu gleicher Zeit aus einiger Entfernung 
überlegene 
über alles hinwegfegende Artillerie. 
Erschütternde Gewalt 
in Städten 
und Dörfern. 
Körper über Körper 
– blutdurchtränkte Horden – 
hintergangen 
ausgemerzt 
weggespült 
flüchtend 
Mit gezücktem Schwert 
fegt die Kavallerie in 
die auseinander stobende Menge 
– beschossen und bombardiert 
mit Granatfeuer und Mörsergeschütz 
– in Todesangst flüchtend, in alle Richtungen 
zusammengetrieben bei Gehöften 
dort ermordet 
mit blutbeschmiertem Schwert 
unter überhängenden Dachtrausen 
inmitten des Geschreis 
der verzweifelten Mütter 
Kinder und Frauen 
– – – – – – – – – – – – – – – -  

 
IX 
 
Truppen rücken an. 
Unter jaulenden Granaten 
zucken selbst 
die Tapfersten zusammen: 
Verzweiflung 
reckt die blossen Hände gen Himmel. 
Schrecken ohne Ende 
in die Gesichter geschrieben – 
ausgemergelt durch das Leiden. 
“Ein jeder 
rette 
seine Seele!” 

Auf allen Straßen 
zieht Kompanie nach Kompanie 
– Infanterie 
Kavallerie 
Artillerie 
Ein donnernder Anfall 
unter Trommelwirbel. 
Panik 
übersteigt 
alle zerfetzten 
roten Banner – 
Die maßlose rote Raserei ist geboren 

Dann 
inmitten dieser schwarzen Stunden 
allein 
wie besessen 
episch kühn 
Priester 
André 
mit legendärer Kanone 
schießt er 
Geschoss nach Geschoss 
Bis er schließlich 
“Tod dem Satan!” 
brüllt 
wahnsinnig und majestätisch – 
und plötzlich schwenkt 
dieselbe Kanone: 
die letzte 
Granate 
bohrt sich 
auf direktem Wege in 
 
– Gottes Tempel 
 
wo er die Messe sang und die Liturgie las 
Dann ergibt er sich. 
“Hängt den roten Priester auf! 
Kein Kreuz – kein Grab!” 

Man schleift ihn zum Telegrafenmast. 
Standesrechtliche Exekution. 
Leutnant. 
Schlinge. 
Alles bereit. 
Der Balkan 
erdrückt von Finsternis. 
Der Himmel 
gnadenlos. 
Der Priester aufrecht, 
in voller Größe 
alles 
Stille wie Granit – 
ohne Reue 
unantastbar 
– Das Kreuz Christi gegen seine Brust 
und den Blick auf die Bergkuppen geheftet 
weit weg 
wie mit Verachtung 
– Feige sieht ein jeder weg 
wenn einer den anderen umbringt, 
Mörder! 
Was ist der Sinn 
der Tötung einer einzelnen Person? 
Amen! 
lautet seine Antwort 
und er spuckt aus. 
Schnell schlüpft 
sein Kopf in die Schlinge 
und 
ohne den Himmel auch nur noch eines Blickes zu würdigen 
– hängt er – 
Zunge 
zwischen den Zähnen eingeklemmt 

groß 
triumphierend 
unantastbar! 

 

 
Herbst 
schreitet voran 
wüst auseinander gerissen 
von tosenden Stürmen und nächtlicher Finsternis. 
Wind heult 
durch das Balkangebirge 

– Dunkelheit und Wetterleuchten 
und ein Schwarm krächzender Krähen – 
 
Blutschwei_ 
strömt aus dem Rücken der Erde 
Terror und Zittern demütigen 
jede Hütte und jedes Haus. 
Pogrom! 
Blitze 
zerreißen das himmlische Universum. 

 
XI 
 
Mit der Zeit 
kommen schlimmere Schrecken 
Wut reißt das Maul auf 
Wahnsinn hallt von den Glockentürmen 
– geschlagen, geläutet, geschwungen 
Nächtliche Dunkelheit bedeckt die Niederungen 
Stille und Angst schleichen heran 
aus allen Richtungen. 
Der Tod 
– blutdurstige Hexen hockten 
zusammen in jedweder missmutigen Ecke 
kreischend, 
grapschend 
nach allem was es zu ergattern galt 
mit knöchrigen Geizfingern 
– lang und endlos weitreichend – 
greifend und kneifend 
bis auch der letzte Laut erstickt ist 
im allerletzten gepeinigten Herzen 
Oh, Nacht unaussprechlicher Barbarei! 
– hier im Geheimen, hier im Öffentlichen: 

blutrot befleckt sind wiederum die Dorfplätze. 
Erstickte Todesschreie aus gewürgten Kehlen. 
Ketten griesgrämig klappernd. 
Zellen übervoll. 
Auf Höfen 
von Baracken, Gefängnissen 
gebrüllte Kommandos, Gewehrsalven. 
Pforten geschlossen. 
Fremde schlagen an die Tür. 
Ein Nachbarssohn, Revolver in der Hand 
Tod auf der Schwelle. 
Vater aufgehängt. 
Schwester vergewaltigt. 
Bauern ausgeräuchert aus ihren Behausungen  
aufgegriffen, aufgestellt – abgeführt: 
bedrückende Konvois. 
Verdammt zur Exekution 
Kommando: Halt 
“Legt an” – 
Gewehren klicken 
Ku 
Klux 
Klan – 
“Feuer!” 
Gewehrsalve. 
Zehn Leiber 
am Flussufer 
hinab gleitend 
ins schlammige, tote Wasser der Maritsa. 
Blutlachen getragen 
vom untröstlichen Strom. 
Militärkapelle aus einer anderen Welt 
marschiert durch eine verlassene Straße 
und spielt 
“Flüsternde Maritsa” 
Blut durchzogen 
In zertretenen Feldern 
mit Brombeeren bewachsen 
zwischen Disteln und hochgeschossenem Gras 
mit rollenden rot ausschlagenden Knospen 
mit eingekerbten und entstellten Zügen 
Galgen spreizen ihre schwarzen Hände 
(Vision in dichtem Nebel) 
Unaufhaltsam erklingen Beile in abscheulichem Tanz 
Knochen zerschmetternd. Höfe in Brand 
erleuchten den entfernten Horizont. 
Blut fließt in der Gosse. 
Scheiterhaufen lodern auf 
versengendes Zischen der schändenden Zungen, 
“und der Alte setzte sich. 
Sein Stuhl war eitel Feuerflammen, 
und dessen Räder brannten mit Feuer.” (Psalm 90.2. Lutherbibel 1912) 
Geruch von verbranntem Fleisch, noch lebend. 
Dem Himmel entspringt ein schriller 
und letzter Schrei 
der gesalbten Bewohner des heiligen Paradieses 
– zu Gott ein vernichtendes Hosanna – 
Schluss. 
Der Orkan nimmt ab, 
der Sturm 
legt sich: 
Frieden 
und Ruhe 
über dem ganzen 
Land. 
Blutgetränkt nach göttlichem Willen. 

 
XII 
 
Muse, lass dich leiten von Achilles’ schonungsloser Rache 

Achilles wäre voll grausamer Kraft 
ein dämonischer Krieger. 
 
Achilles wäre der General der Generäle 
treu seiner königlichen Hoheit König Agamemnon 
Achilles wäre ein Held. (Die Frage Socrates’ an Hippia von Ellis,  
Ausgezeichnet mit zahllosen wer ein bedeutenderer Mensch war: Achillis oder Odysseus) 
Kreuzen, Orden, Bändern 
Musterbeispiel 
an Ordnung und Entschlossenheit 
für sein Land 

Aber niemand heutzutage 
glaubt noch an Heldentum 
– weder Fremde noch Vertraute. 

Troja war gebrandschatzt und geplündert 
Priamos und Hekabe umgekommen. 
Achilles triumphierte 
– Wer war Hekabe für ihn? – 
Seine Seele war unbehauen und rasend 
taub 
für die weinende, gesegnete Mutter, verstört (vgl. Pieta) 
durch unbekannte und blutbesudelte Gräber 
allerorts grundlos aus dem Boden sprießend 
– so viele – 
unzählbar. 
– Was bedeutete Hekabe für ihn? - (Liber Tertius Decimus; Hekabe, Polydorus und Polyxena) 
Achilles, der Held. 
Achilles, der Wahrhaftige. (Die Frage Socrates’ an Hippias von Elis, wer ein bedeutenderer Mensch war: Achilles oder Odysseus?) 

“Wenn er anhebt zu gei_eln, so dringt er alsbald zum Tod und  
spottet der Anfechtung der Unschuldigen” (Hiob 9.23) 
So fällt Achilles durch den verräterischen Pfeil. 

– und kommt um 
 
niederschmetternder und schmachvoller Fall: 
 
Mord aus Vergeltung. 
Agamemnon tötet Iphigenie 
 
– und kommt um: 
 
Klytämnestra tötet Agamemnon 
 
– und kommt um: 
 
Orestes tötet gemeinsam mit Elketra Klytänestra 
 
– und kommt um 
 
die Pendelbewegung bleibt 
– beharrlich und fortwährend 
zu allen Zeiten (Aischylos’ Agamemnon) 
Kassandra – die Prophetin: 
in ihren Rufen über Vergeltung 
- in der Erfüllung liegt Wahrheit. – 
willkürliche Eingebung, Spiel und Vergnügungen 
in den Händen der Götter 
Wiederkehrendes Erblühen der überirdischen Raserei 
Tod ohne Preis ist für sie Unterhaltung, 
jedes Wehklagen – ein Spa_. 
Tod, Verderben und Blutschande! 
Wie lange noch, wie lange noch? 
Mächtiger Zeus 
Jupiter 
Ahura Mazda 
Indra 
Thot 
Ra 
Jehova 
Zebaoth 
 
– Antwortet! 

Aus lodernden Feuern und Blutvergießen 
entsteigt aus pulsierenden Kehlen 
der Ruf nach Mord, 
Herzzerrei_endes Brüllen 
der unzähligen Märtyrer 
schwebend über den lodernden Scheiterhaufen: 
– Wer 
verschmäht unseren Glauben? 

Antwortet! 
Ihr antwortet nicht? 
Das bedarf keiner Erwiderung? 
 
– Wir fechten all das an! 
Wisset: 
mit einem Satz 
springen wir direkt in den Himmel: 

WEG MIT GOTT! 
 
wir binden eine Bombe an die Nabelschnur 
stürmen den Himmel mit Gewalt: 
 
WEG MIT GOTT! 

und vom Thron des Schöpfer 
ergreifen wir seinen Leib und zerren in nach unten 
in unendliche Abgründe 
ohne Sterne, 
ohne Erbarmen! 

WEG MIT GOTT! 
 
Unsere Brücken bis in den Himmel 
endlos 
mit Tauen und Brechstangen 
sehen wir uns im Paradies an Fastentagen Fleisch essen. (Genesis 1:29) 
Weg 
die Almacht über unser Elend 
das Blutvergießen 
das irdische Ungleichgewicht 
alles Geschriebene der Philosophen, der Poeten 
Lass es Wahrheit werden! 
– Ohne Gott! Ohne Herrn! 
September wird Mai. 
Menschsein 
wird unaufhaltbare Entwicklung 
– AUFWÄRTS! AUFWÄRTS! 
Die Erde sei ein Paradies 
So soll es sein! 

Превод на нидерландски: Йозеф Йоханес Висер 

SEPTEMBER 


 
Nacht baart uit dode schoot 
de tijdloze wrok der slaven: 
zijn purperen razernij – 
alles ontstijgend. 
 
Gehuld in deemstering en nevel. 

Uit duistere dalen 
nog voor het ochtendgloren 
van omringende bergflanken 
vanuit kaal kreupelhout 
van uitgemergeld veld 
uit wijkplaatsen van leem 
dorp 
stad 
van boerenerf 
uit kot en kooi 
uit fabrieken, opstallen en opslagplaatsen 
graanschuren 
boerderijen 
maalderijen 
werkplaatsen 
van werven 
en werkbanken: 
 
langs weg en pad 
hoogte 
door puin en ravijn, over bergkam en kopje 
over bergrug 
en heuvel 
langs diep verscholen spoor 
door herfstgeel hakhout 
door stenige bedding 
water 
modderige greppel 
weide 
korenakker 
wijngaard 
schutstal 
meidoorn 
verbrande stoppels 
sleedoorn 
veenpoelen: 
uitgeput 
grauw 
uitgehongerd 
versomberd 
versloofd en verslaafd 
gerouwd door hitte en kou 
haveloos 
verminkt 
sluikharig 
schuim der aarde 
barrevoets 
onderhorig 
plattelanders 
verwilderden 
gekrenkten 
razenden 
 
zonder rozen 
de liederen verstomd 
muziek, noch ritmeslag 
klarinet, noch ketel- of roertrom 
hoorn, trombone, noch trompet: 
 
haveloze knapzak over de schouder, 
in hun greep  geen flitsend rapier, 
gewone stokken slechts 
bullepezen 
en palen 
en prikstokken 
en hakken 
en hooivorken 
handbijlen 
en hakbijlen 
en sikkels 
en zonnebloemen 
oud en jong – 
kolkende springvloed 
ontketende horde 
verblinde dieren, 
zonder tal 
razende stieren – 
brullend 
tierend 
(afstekend  tegen steengrauwe hemelboog) 
onhoudbaar voorwaarts 
ordeloos 
onbeteugelbaar 
verschrikkelijk 
groots: 
HET VOLK! 

  

II 

‘t-Duister scheurt in schittering uiteen 
op de bergtoppen 
Zonnebloemharten 
wenden zich naar de zon! 
Uit sluimerende dageraad 
ontwaakt 
onder knetterend machinegeweervuur: 
Van ver verwijderde 
hellingen 
salvo op salvo  
zwiepend 
dolgeworden 
kogels – lood. 
Geweren 
knappend ivoor 
razend . . . 
Dood en verderf. 
Zonnebloemen vallend in het stof. 

  

III 

1. De Stem van het Volk: 
 
Is de Stem van God 
 
Bij duizenden 
aan bajonetten geregen 
volk  
verworpen 
vernederd 
minder dan bedelaars, 
verlaten 
hersenloos 
zenuwloos  
opgestaan 
uit het verstikkend duister 
van zijn leven 
en schrijvend in z’n eigen bloed: 
 
VRIJHEID! 

Eerste hoofdstuk: 
 
September. 
 
Vox populi  
Vox Dei  
Oh, God! 
draag het heilig werk 
van rauwe, aard-zwarte handen: 
steek ons een hart in de verscheurde 
leegte achter onze riemen: 
U wenst geen mens tot slavernij verworden – 
welnu  zwerend bij de diepte van ons graf 
bij de wederopstanding der mensheid 
vrijheid is heilig. 
We zien de dood in de ogen  
 
het zij zo! 
 
daaraan voorbij: 
ziet het bloesemend land Kanaän 
Rechtens beloofd 
aan ons  
eeuwige bron van de levende droom . . . 
in ons Geloven, ons Weten, en onze Wensen! 
God zij met ons! 

  

IV 

September! September! 
Oh maand van bloed! 
van opstand 
en pogrom! 
Maglizh als eerste 
Stara en 
Nova Zagora 
Chirpan 
Lom 
Ferdinand 
Berkovitsa 
Sarambey 
Medkovets 
 
(met priester André) 
 
steden en dorpen. 

  

Het Volk staat op 
hamer 
in de hand, 
overdekt met roet, vonken en sintels 
sikkels temidden van de voren 
verkleumd door vocht en koude 
volk van het vuilste werk 
en het stille dragen 
(geen intellectuelen 
begiftigden 
protestanten 
orators 
agitators 
industrialisten 
vliegeniers 
betweters 
schrijvers 
generaals 
bezitters 
van residenties 
musici 
huisbedienden) 
Maar 
boeren 
handarbeiders 
het rouw en de onbehouwenen 
de naamlozen 
ongeletterden 
heidenen 
rau-dauen 
zwijnen 
vee als in een kudde: 
bij duizenden 
de massa 
het volk; 
 
duizend geloven 
geloof in verheffing der mensheid, 
duizendvoudig streven 
het streven naar gezegend leven, 
duizend wild kloppende harten 
een ontembaar vuur onstoken in elk hart, 
duizend zwartgeblakerde handen 
in oneindig scharlaken firmament 
omhoog strevend 
roodgekleurde 
banieren 
vliegen 
 
hoog 
wijduit 
over heel het wakker geschud, verontrust 
en uiteenvallend land 
de razende storm als oogst: 

Duizenden  
Massa’s  
Het Volk. 

  

VI 

Bliksem 
boven de wieg van de Balkan, 
navels omhoog 
naar de hemel 
en een eeuwig schijnende zon 
 
weerlicht 
– donder 
 
ingeslagen 
recht in het hart 
van de reusachtige 
honderdjarige 
eik. 
Heuvelrug op heuvelrug 
draagt de echo 
het geweld onderstrepend 
met voorhamerslagen 
op geweldige 
puinhellingen 
in bergspelonken 
– hissende nesten – 
vol kronkelend addergebroed 
en teerputten, 
in grotten 
met draken en serpenten 
in oorverdovende leegten van toverkollerij 

– en voortrollende donder mengt zich 
met verre echo: 
weerklinkend gerommel 
van watervallen 
stortvloeden 
draaikolken – 
malend 
wervelwater in peilloze diepten 
donderend. 

  

VII 

De tragedie vangt aan! 

  

VIII 

De aanvalslinie 
smoort in eigen bloed. 
De geboorte van de opstand 
loopt in de kogel. 
Banieren verstrakken 
doorboord. 
Gebergten denderen . . . 
Vervolgens 
over de verre en nabije heuvels 
donkere rotten 
mensen 
zwarte gelederen: 
regulier betaalde troepen 
en onderscheiden melitia. 
Allen weten: 
“Het Vaderland 
wordt bedreigd!” 
 
Prachtig: 
maar – wiens vaderland? – 
 
Weer woedend blaffende 
machinegeweren . . . 
De aanvalslinie 
smoort in eigen bloed. 
Tegelijk van verre 
superieur 
vagende artillerie. 
Donderend geweld 
in steden 
en dorpen. 
Lichamen vallen over elkaar 
– bloeddoorweekte horden – 
in de val gelokt 
gezuiverd 
weggespoeld 
vluchtend . . . 
Met blank gevest 
zwiept de cavalerie door 
uiteengedreven bewoners 
– beschoten, en gebombadeerd 
met granaatvuur en mortieren 
– in doodsangst naar alle kanten wegschietend 
samengedreven in gehuchten 
daar afgemaakt 
met bloedbesmeurd zwaard 
onder overhangende boeiboorden 
temidden van het gekrijs 
van wanhopige moeders 
kinderen en vrouwen . . . 
– – – – – – – – – – – – – – – – – 

  

IX 

Troepen trekken op. 
Onder vuil jankende granaten 
krimpen zelfs 
de dapperen ineen: 
wanhoop 
heft blote handen ten hemel. 
Verschrikking zonder glorie 
bevroren op elk gezicht  
hologig door ontbering. 
“Elk 
redde 
zijn ziel!” 

Langs ieder pad 
trekt compagnie na compagnie op 
– infanterie 
cavalerie 
artillerie. 
Een donderende aanval 
onder tromgeroffel. 
Paniek 
verheven 
boven gescheurde 
rode banieren – 
De al verkwistende rode razernij is geboren. 

Dan 
temidden van dit boze uur 
alleen 
als bezeten 
vermetele in een verhaal 
priester 
André 
met legendarisch kanon 
schiet hij 
projectiel na projectiel 
Tot hij tenslotte 
“Dood aan Satan!” 
schreeuwt 
waanzinnig en majestueus  
en plots zwaait 
datzelfde kanon: 
de laatste 
granaat 
boort zich 
recht in 
 
– Gods tempel 
 
daar waar hij mis zong en in de liturgie voorging . . . 

Dan geeft hij zich over. 
“Knoop de rode priester op! 
Geen kruis – geen graf!” 

Hij wordt naar een telegraafpaal gesleept. 
Standrechtelijke executie. 
Kapitein. 
Strop. 
Alles gereed. 
De Balkan 
onder een duister zwerk. 
De Hemelen 
genadeloos. 
De priester rechtop, 
in volle lengte 
alles 
in granieten stilte  
zonder wroeging 
onaantastbaar 
– Het kruis van Christus aan zijn borst 
en starend naar de heuveltoppen 
ver weg 
als met verachting 
– Laf kijkt een ieder weg 
wanneer een mens een medemens ombrengt, 
moordenaars! 
Wat betekent moord 
op een enkel persoon? 
Amen! 
is zijn antwoord 
en hij spuugt. 
Snel glipt 
zijn hoofd in de strop 
en 
zonder nog de hemelen een blik te gunnen 
– hangt hij – 
tong 
geklemd tussen de tanden 

groots 
triomfantelijk 
onaantastbaar! 

  

Herfst 
gaat voorbij 
wild verscheurd 
door huilende stormen en nachtelijk duister. 
Wind zwiept 
door het Balkan gebergte 

– mistroostigheid en weerlicht 
en een vlucht krassende raven – 
 
Bloed, zweet en tranen 
vloeien op de rug van de aarde 
Terreur en huivering vermorzelen 
elke hut en ieder huis. 
Pogrom! 
Bliksem 
verscheurt het hemels universum. 

  

XI 

Met het tij 
kwamen de verschrikkingen 
De razende muil wijd open 
Waanzin weergalmde van de klokketorens 
– geslagen, geluid, gebeierd . . . 
Nachtelijk duister overdekte de laagvlakte – 
stilte en angst slopen nader 
van alle kanten. 
De Dood 
– bloeddorstige heksen hokten 
samen voorbij elke mistroostige hoek 
krijsend, 
graaiend 
naar al wat er te pakken viel 
met droogbenige grisvingers 
– lang, en oneindig verreikend – 
grijpend en knijpend 
tot elke laatste kreet gesmoord was 
in elk laatst verscheurd hart 
Oh, nacht van onnoemelijke barbarij! 
– soms in ‘t geniep, soms openlijk: 

wederom bloedrood bespatte dorpspleinen. 
Gesmoorde doodskreten uit verstikte strotten. 
Kettingen kwaadaardig kletterend. 
Cellen overvol. 
Op binnenplaatsen 
van barakken, gevangenissen 
commanderende geluiden voor salvo’s. 
Poorten gesloten. 
Geklop van vreemdelingen. 
Een buurman’s zoon, revolver in de hand 
dood op de dorpel. 
Vader opgeknoopt. 
Zuster verkracht. 
Boeren uitgerookt uit hun nederzettingen 
opgepakt; in rijen opgesteld – afgevoerd: 
deerniswekkende konvooien. 
Gedoemd te worden geëxecuteerd 
Commando: Halt 
“Leg aan” – 
geweren klikken 
Ku 
Klux 
Klan – 
“Vuur!” 
– salvo. 
Tien lichamen 
op de rivieroever 
zwaar glijdend 
naar het modderig doods water van de Maritsa. 
Bloedplassen drijvend 
op ontroostbare stroom. 
Een militaire kapel uit een andere wereld 
marcheert door een verlaten straat 
en speelt 
“Fluisterende Maritsa . . . ” 
Bloeddoorlopen . . .  
In vertrapt veld 
braambegroeid 
tussen distel en opgeschoten gras 
met rollende rood-bottende knoppen 
met gekerfde en mismaakte trekken 
Galgen spreiden hun zwarte handen 
(visioenen in een dichte mist) 
Zonder ophouden klinken bijlen in ijselijke dans 
ketsend op botten. Erven in brand 
verlichten verre horizonten. 
Bloed stroomt door de goten. 
Brandstapels vlammen op 
met al verzengend sissen van schendende tongen 
“de Oude van Dagen zette zich (Daniël 7-9-10; Statenvertaling) 
Zijn troon was vuurvonken, 
deszelfs raderen een brandend vuur.” 
Geur van brandend vlees, nog levend. 
Aan de Hemelen ontspruit de verschrikkelijke 
en ultieme krijs 
van de gezalfde bewoners van het heilig paradijs 
– tot god een vernietigend Hosannah – 
Tot besluit. 
De orkaan neemt in kracht af, 
de storm 
gaat liggen: 
vrede 
en rust 
komt 
over het ganse 
land. 
Bloeddoordrenkt naar goddelijke rede. 

  

  

XII 

Muze, weest geroerd door Achilles’ meedogenloze wraak 
… 
Achilles was vol wrede kracht 
een demonisch strijder. 
. . .  
Achilles was de generaal van zijn dagen 
toegeweid aan Z.K.H. koning Agamemnon (de vragen van Socrates aan Hippias van Elis 
Achilles zou een held zijn. over wie een groter mens zou zijn Achilles of Odisseus) 
Onderscheiden met talloze 
kruisen, decoraties, linten 
Toonbeeld 
van orde en vastberadenheid 
voor zijn land 
zou zijn . . . 
 
Maar niemand in onze dagen 
gelooft nog in heldendom 
– niet onder vreemden, niet onder bekenden. 

Troje gebrandschat en geplunderd (Liber Tertius Decimus Hecuba, Polydorus en Polyxena) 
Priamus en Hecuba ten onder. 
Achilles triomfeerde . . . 
– Wat was Hecuba voor hem? – 
Zijn ziel was ruw en razend 
doof  
voor de wenende, gezegende moeder, verdwaasd (verg. Pieta) 
door anonieme en bloedbesmeurde graven 
overal redeloos verstrooid 
– zo vele – 
ontelbare. 
– Wat betekende Hecuba voor hem? – 
Achilles de held. 
Achilles de waarachtige. 

“Als de gesel haastelijk doodt, bespot Hij de verzoeking der onschuldigen”. (Job 9:23) 
Zo valt Achilles door verraderlijke pijl. 
– en vergaat 
 
verpletterd in smadelijke val: 
 
vermoord als vergelding. 
Agamemnon doodt Iphigenia 
 
en gaat ten onder: 
 
Clytaemnestra doodt Agamemnon 
 
en gaat ten onder: 
 
Orestes, samenspannend met Electra, doodt Clytaemnestra 
 
en gaat ten onder 
 
de slingerbeweging is blijvend 
– standvastig en altijd 
van alle tijden 
Kassandra – de profetes: 
in haar verzen over vergelding 
– waarheid ligt verscholen in volvoering. - (Aeschylus’ Agamemnon. vers 1313) 
een willekeur van luimen, spel en vermaak 
in godenhanden. 
Weerkerende bloei van bovenaardse furie. 
Dood zonder prijs – gelijk vermaak voor hen, 
elke weeklacht – een grap. 
Dood, verderf en bloedschande! 
Hoe lang nog, hoe lang nog? 
Machtige Zeus 
 
Jupiter 
Ahura Mazda 
Indra 
Toth 
Ra 
Jaweh 
Zebaot 
 
– verantwoordt U! 

Uit laaiend vuur en bloedvergieten 
rijzen uit kloppende kelen 
kreten van moord, 
hartverscheurend brullen 
van martelaren zonder tal 
zwevend boven brandstapels in lichterlaaie: 
– Wie 
versmaadt ons geloof? 

Verantwoordt U! 
U antwoordt niet? 
Er zou geen verantwoording verschuldigd zijn? 
 
– Wij eisen voor dit alles een verantwoording! 
Hier, kijk: 
in één sprong 
springen wij zo recht de hemel in: 

WEG MET GOD! 
 
we plaatsen een bom in de navelstreng 
bestormen de hemel met geweld: 
 
WEG MET GOD! 

en van des schepper’s troon 
grijpen wij zijn lijf en slingeren het naar beneden 
in oneindige afgrond 
zonder sterren, 
onvermurwbaar! 

WEG MET GOD! 
 
Met onze tot in de hemelen reikende bruggen 
zonder beperking 
met touw en breekijzer 
zien we onszelf al vleeseten in het paradijs op vastenavond. (Genesis 1:29) 
Weg 
de almacht over onze kommer 
het bloedvergieten 
de wereldse verrekening. 
Al wat geschreven is door filosofen, dichters – 
Het zal bewaarheid worden! 
– Zonder god! zonder meester! 
September zal in mei verglijden. 
Menszijn 
zal onstuitbaar opgaan betekenen 
– OMHOOG! OMHOOG! 
Aarde zal het paradijs gelijk zijn – 
zo zij het!